Biomass là lợi thế giúp Việt Nam phát triển công nghiệp bền vững?
Trong bối cảnh nền công nghiệp toàn cầu đang bước vào giai đoạn chuyển dịch mạnh mẽ từ mô hình tăng trưởng dựa trên nhiên liệu hóa thạch sang mô hình phát triển xanh và bền vững, việc tận dụng hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo không còn là lựa chọn mang tính thử nghiệm mà đã trở thành yếu tố then chốt quyết định năng lực cạnh tranh của mỗi quốc gia.
Đối với Việt Nam, một quốc gia có thế mạnh đặc biệt về nông nghiệp và lâm nghiệp, biomass không chỉ là một loại nhiên liệu thay thế, mà còn là lợi thế chiến lược nếu được khai thác đúng cách, đồng bộ và có định hướng dài hạn.
1. Biomass là gì và vì sao phù hợp với điều kiện Việt Nam?
Việt Nam có lơi thế lớn trong nguồn nhiên liệu đốt Biomass
Biomass là nhóm nhiên liệu sinh khối có nguồn gốc từ các phụ phẩm nông nghiệp, lâm nghiệp và công nghiệp chế biến, bao gồm trấu, mùn cưa, vỏ cà phê, vỏ điều, lõi ngô, rơm rạ và viên nén gỗ.
Việt Nam là quốc gia nông nghiệp với sản lượng lúa gạo, gỗ rừng trồng và cây công nghiệp đứng trong nhóm hàng đầu thế giới, đồng nghĩa với việc mỗi năm tạo ra một lượng phụ phẩm sinh khối khổng lồ, nếu không được tận dụng hiệu quả sẽ gây lãng phí tài nguyên và phát sinh ô nhiễm môi trường.
Chính đặc điểm này khiến biomass trở thành nguồn năng lượng sẵn có trong nước, dễ khai thác, ít phụ thuộc nhập khẩu, phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội và cơ cấu sản xuất của Việt Nam.
2. Biomass giúp giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu
Một trong những thách thức lớn của ngành công nghiệp Việt Nam hiện nay là sự phụ thuộc đáng kể vào các nguồn nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu như than, dầu và khí, khiến chi phí năng lượng dễ bị ảnh hưởng bởi biến động giá quốc tế và rủi ro địa chính trị.
Việc phát triển và sử dụng biomass ở quy mô công nghiệp giúp Việt Nam từng bước chủ động hơn về an ninh năng lượng, giảm áp lực nhập khẩu nhiên liệu và giữ lại giá trị kinh tế trong nước.
Thay vì chi ngoại tệ để nhập than hoặc dầu, doanh nghiệp có thể sử dụng nguồn biomass nội địa, qua đó vừa giảm chi phí vận hành, vừa góp phần cân bằng cán cân thương mại quốc gia.
3. Biomass thúc đẩy phát triển công nghiệp gắn với nông nghiệp lâm nghiệp
Không giống nhiều loại năng lượng tái tạo khác vốn yêu cầu công nghệ cao và vốn đầu tư lớn, biomass có khả năng liên kết trực tiếp với chuỗi giá trị nông nghiệp và lâm nghiệp, tạo ra mô hình phát triển công nghiệp gắn với vùng nguyên liệu.
Việc thu gom, chế biến và sử dụng biomass giúp hình thành các ngành công nghiệp phụ trợ tại địa phương, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người dân nông thôn và nâng cao giá trị của các phụ phẩm vốn trước đây bị xem là chất thải.
Đây chính là điểm khác biệt quan trọng khiến biomass không chỉ là giải pháp năng lượng, mà còn là động lực phát triển kinh tế vùng.
Ngành công nghiệp sử dụng Biomass thúc đẩy nông nghiệp và lâm nghiệp của Việt Nam phát triển
4. Biomass giúp doanh nghiệp công nghiệp đáp ứng yêu cầu môi trường
Trong những năm gần đây, các quy định về môi trường tại Việt Nam ngày càng chặt chẽ, đặc biệt đối với khí thải công nghiệp, khiến nhiều doanh nghiệp sử dụng than đối mặt với áp lực lớn về chi phí xử lý và nguy cơ bị xử phạt.
Biomass, với đặc tính phát thải CO₂ thấp và hàm lượng lưu huỳnh rất nhỏ, giúp doanh nghiệp dễ dàng đạt các quy chuẩn khí thải, giảm chi phí đầu tư hệ thống xử lý môi trường và hạn chế rủi ro pháp lý trong quá trình vận hành.
Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, việc sử dụng biomass còn góp phần đáp ứng các tiêu chí ESG và yêu cầu xanh hóa chuỗi cung ứng từ đối tác quốc tế.
5. Biomass góp phần thực hiện cam kết phát thải của Việt Nam
Việt Nam đã đưa ra cam kết mạnh mẽ về giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” trong tương lai, điều này đòi hỏi sự chuyển đổi sâu rộng trong lĩnh vực năng lượng và công nghiệp.
Biomass được xem là nguồn năng lượng “carbon trung tính”, bởi lượng CO₂ phát thải trong quá trình đốt tương đương với lượng CO₂ mà cây trồng đã hấp thụ trong suốt vòng đời sinh trưởng.
Việc mở rộng sử dụng biomass trong các ngành công nghiệp sử dụng nhiệt, đặc biệt là lò hơi, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa các mục tiêu khí hậu của Việt Nam.
6. Lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp sử dụng Biomass
Trong bối cảnh thị trường ngày càng đề cao yếu tố bền vững, doanh nghiệp sử dụng biomass không chỉ hưởng lợi về chi phí môi trường, mà còn gia tăng lợi thế cạnh tranh về thương hiệu và khả năng tiếp cận thị trường.
Nhiều khách hàng và đối tác quốc tế hiện nay ưu tiên hợp tác với các doanh nghiệp có chiến lược giảm phát thải rõ ràng, minh bạch và có khả năng chứng minh nguồn năng lượng sạch trong quá trình sản xuất.
Do đó, việc đầu tư vào hệ thống sử dụng biomass không đơn thuần là chi phí, mà là khoản đầu tư chiến lược cho tương lai.
Biomass từng là phế phẩm nông nghiệp và lâm nghiệp nay là nhiên liệu đốt quan trọng
7. Thách thức khi phát triển Biomass tại Việt Nam
Mặc dù có nhiều lợi thế, việc phát triển biomass tại Việt Nam cũng đối mặt với không ít thách thức, bao gồm tính phân tán của nguồn nguyên liệu, chất lượng biomass không đồng đều, có tính mùa vụ và không liên tục.
Nếu không có giải pháp đồng bộ từ khâu thu gom, chế biến đến công nghệ đốt, biomass có thể gây ra các vấn đề như đóng xỉ, giảm hiệu suất hoặc tăng chi phí vận hành.
Do đó, việc phát triển biomass cần đi kèm với đầu tư công nghệ và tư vấn kỹ thuật chuyên sâu, thay vì áp dụng một cách tự phát.
8. Vai trò của công nghệ lò hơi trong khai thác hiệu quả Biomass
Để biomass thực sự trở thành lợi thế cho công nghiệp Việt Nam, các hệ thống lò hơi cần được thiết kế tối ưu cho từng loại nhiên liệu sinh khối cụ thể, từ ghi lò, hệ thống cấp liệu đến xử lý tro xỉ và khí thải.
Những công nghệ lò hơi hiện đại có khả năng đốt biomass hiệu suất cao không chỉ giúp tiết kiệm nhiên liệu, mà còn kéo dài tuổi thọ thiết bị và giảm chi phí bảo trì trong suốt vòng đời vận hành.
9. Biomass – nền tảng cho công nghiệp xanh tại Việt Nam
Xét trên góc độ tổng thể, biomass không chỉ là giải pháp năng lượng thay thế, mà còn là nền tảng quan trọng để xây dựng mô hình công nghiệp xanh, gắn kết giữa sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và bảo vệ môi trường.
Nếu được khai thác đúng hướng, biomass sẽ giúp Việt Nam vừa phát triển công nghiệp, vừa giữ vững cam kết phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập sâu rộng với kinh tế toàn cầu.
Với nguồn tài nguyên sinh khối dồi dào, chi phí hợp lý và khả năng đáp ứng các yêu cầu môi trường ngày càng khắt khe, biomass rõ ràng là lợi thế tự nhiên mà Việt Nam cần tận dụng để thúc đẩy phát triển công nghiệp một cách bền vững và lâu dài.
Trong tương lai, doanh nghiệp nào chủ động đầu tư và làm chủ công nghệ sử dụng biomass sẽ là doanh nghiệp có khả năng thích ứng tốt nhất với xu hướng chuyển dịch năng lượng và cạnh tranh toàn cầu.
Hệ thống Lò hơi tầng sôi đốt Biomass do Mayzer lắp đặt
